A BRIEF INTRODUCTION TO HEMP CULTIVATION, PROCESSING, TRADE, AND PUBLICATION IN THE OTTOMAN ERA
Anahtar Kelimeler:
Kendir- Kenevir- Osmanlı Dönemi- Lif bitkileri- Felahat DergisiÖzet
Gıdadan lif ve tekstile, tıptan uyuşturucuya kadar geniş bir kullanım alanına sahip olan kenevir, en tartışmalı bitkilerden biridir. Çeşitlilik merkezi, ıslah tarihini ve dünyaya yayılış rotalarını inceleyen çalışmalar, Orta Asya'yı muhtemel menşe merkezlerinden biri olarak önermiştir. Tarihsel kanıtlar, ülkemizde kenevir yetiştirme uygulamalarının erken Anadolu uygarlıklarına kadar uzandığını gösteriyor. Osmanlı İmparatorluğu, iyi belgelenmiş, kayıt altına alınmış bir yasama sisteminin yanı sıra, gelişmiş bir vergilendirme sistemine sahip olup, endüstriyel bitkilerin ekimi ve ticaretine ilişkin ayrıntılı kayıt sistemine sahipti. Bu derleme, daha sonraki derin çalışmalara bir temel oluşturması ve bu önemli mahsulün değer zincirini tüm yönleriyle açığa çıkarılma çabalarına katkı sunmak umuduyla Osmanlı döneminde kenevirin tarihsel kullanımı, ekimi, işlenmesi, ticareti ve yasal kısıtlamalarına kısa bir giriş yapmaktır. Tarımsal üretimin tüm bileşenlerini hedefleyen geniş bir tarım dergisi olan Felahat dergisinde Osmanlı'nın son dönemlerinde kenevir ekimi ve ticaretini anlatan bir makale, döneme ait kenevir yayınlarının bir örneği olarak incelenmiştir. Örnek makale, geç Osmanlı döneminde kenevir değer zincirine ilişkin değerli bilgiler sunmaktadır. Kenevirin tıbbi ve uyuşturucu amaçlı kullanımı için de benzer retrospektif çalışmalar yapılabilir.
Referanslar
Grayson, M. (2015). Cannabis. Nature, 525(7570), S1-S1.
Chouvy, P.A. (2019). Cannabis cultivation in the world: heritages, trends and challenges. EchoGéo, (48).
Small, E. (2016). Cannabis: a complete guide. CRC Press.
McPartland, J. M., Hegman, W., Long, T. (2019). Cannabis in Asia: its center of origin and early cultivation, based on a synthesis of subfossil pollen and archaeobotanical studies. Vegetation history and archaeobotany, 28, 691-702.
Casler, M.D., Pedersen, J.F., Eizenga, G.C., Stratton, S.D. (1996). Germplasm and cultivar development. Cool‐season forage grasses, 34, 413-469.
Bachir, F., Eddouks, M., Arahou, M., Fekhaoui, M. (2022). Origin, Early History, Cultivation, and Characteristics of the Traditional Varieties of Moroccan Cannabis sativa L. Cannabis and cannabinoid research, 7(5), 603-615.
Clarke, R., Merlin, M. (2016). Cannabis: evolution and ethnobotany. Univ of California Press.
Voeks, R. (2014). Cannabis: Evolution and ethnobotany.
Lu, X., Clarke, R. C. (1995). The cultivation and use of hemp (Cannabis sativa L.) in ancient China. Journal of the International Hemp Association, 2(1), 26-30.
Peters, H., & Nahas, G. G. (1999). A Brief History of Four Millennia (BC 2000—AD 1974). In Marihuana and medicine (pp. 3-7). Totowa, NJ: Humana Press.
Mahdizadeh, S., Ghadiri, M.K., Gorji, A. (2015). Avicenna's Canon of Medicine: a review of analgesics and anti-inflammatory substances. Avicenna journal of phytomedicine, 5(3), 182.
Tiret, J.S. (2002). Hemp (Cannabis sativa L.) Cultivation in North-Central Turkey. Journal of Industrial Hemp, 7(2), 73-81.
Ceylan, O. (2022). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Batı Anadolu’da Ziraat ve Toplum: Küçük Menderes Havzası’nda Kenevir Üretimi (1913-1950). Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 39(2), 448-463.
Adak, U. (2020). " Âdî Kenevirin Bir Dürlüsü": Son Dönem Osmanlı İmparatorluğu'nda Esrar. Kebikec: Insan Bilimleri Icin Kaynak Arastirmali Dergisi, (49).
Özveren, E., Yildirim, O. (2006, May). Procurement of naval supplies during the sixteenth century: Venetian arsenale and the Ottoman tersane compared. In 2nd MMHN Conference.
Felahat, (1918). Cultivation of a Textile Industry Crop, Hemp in Ottoman Hinterland (Makale-i Mahsûsa: Memâlik-i Osmâniyyede sanayi-i nesciyeden kenevir), Felahat 805.
Bostan, I. (2007). Ottoman maritime arsenals and shipbuilding technology in the 16th and 17th centuries. Foundation for Science Technology and Civilisation.
Öztunç, H.B. (2015). Osmanlı Devleti Ve Bulgaristan Emareti’nin Ticari İlişkileri Çerçevesinde 1907 Tarihli Ticâret İtilafnâmesi. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, (27), 65-111.
Göktepe, K. (2020). Osmanlı Toplumunda Uyuşturucu Madde Kullanımı Ve Devletin Buna Karşı Bazı Mücadele Çalışmaları. Journal Of Ottoman Legacy Studies (Omad), 7(19).
Göktepe, K. (2020). Osmanlı Sosyoekonomik Hayatında Uyuşturucu Madde Kaynaklarının Arz Boyutu: Haşhaş ve Kenevir Bitkisi. History Studies (13094688), 12(6).
Yıldırım, H. (2017). Yearbooks of the Turkish Republic between 1925-1928 (Kütahya)-Master’s Thesis, Kütahya Dumlupınar University, Graduate School of Social Science.
Akpınar, D., Nizamoğlu, A. (2019). Osmanli’dan Cumhuriyet’e Kenevir Üretimi. Social sciences, 14(4), 1223-1236.
Ari, B., Zan, L. (2022). Shipbuilding and early forms of modern management. Six months to rebuild the Ottoman fleet after the defeat at Lepanto. Business History, 1-28.
Imber, C. (1996). The reconstruction of the Ottoman fleet after the battle of Lepanto, 1571-1572. Studies in Ottoman history and law, 85-102.
Yildirim, O. (2007). The Battle of Lepanto and its impact on Ottoman History and Historiography. Mediterraneo in armi (secc. XV-XVIII), 2, 532-556.
Yüksel, Ö. (2023). Osmanlı Türkiye’sinde Yayımlanmış Bir Çiftçilik Dergisi: Felâhat (1913-1919). Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 24 (1), 165-197.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Türk Bilimsel Derleme Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
