SİRKADİYEN RİTİM VE SİRKADİYEN RİTMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Abstract

Günlük hayatta vücudumuzun etkisi altında kaldığı başlıca ritimler (döngüler) vardır. Bunlar ultradiyen, sirkadiyen, infradiyen ve sirkannual ritimlerdir. Vücudumuzun etkisi altında kaldığı ritimlerden bir yıllık bir döngüyü kapsayan ritme sirkannual ritim denir. Günde birden fazla döngüsü olan ritme ultradiyen ve haftalar ya da aylar süren ritme infradiyen ritim denir. Sirkadiyen ritimlerse yaklaşık olarak bir gün sürer. Hayatımızı bu dört döngü kontrolünde sürdürürüz. Sirkadiyen ritim kişinin hayatını en çok etkileyen döngülerden birisidir. Bu çalışmada sirkadiyen ritmin ne olduğuna, sirkadiyen ritmi etkileyen faktörlere, sirkadiyen ritim ve beslenmenin ilişkisine ve son olarak sirkadiyen ritim ve ilaçların ilişkisine değinilmiştir. Yapılan araştırmalar ışığında, sirkadiyen ritmin insan hayatını nasıl etkilediği, bu ritmin çevresel faktörlerden nasıl etkilendiği ve bu döngüye uygun davranılarak ilaç ve besinlerden nasıl daha çok fayda görebileceğimiz açıklanmıştır. Sirkadiyen döngümüz baz alınarak insanın günlük aktiviteleri düzenlendiğinde diğer bir deyişle zaman planlaması yapıldığında ilaçlardan daha efektif olarak yararlanabileceğimiz anlatılmıştır. Aynı zamanda sirkadiyen ritme bağlı kalarak bazı ilaçların ve besinlerin; zararlı veya toksik etkilerinden sakınabileceğimize yer verilmiştir. İlaçların hangi vakitlerde alınırsa daha etkili olacaklarını veya hangi ilaçların bozulmuş sirkadiyen ritme iyi geleceği sirkadiyen ritim ve ilaç ilişkiyle açıklanır. Bu çalışmada; psikotrop ilaçlar, antibiyotik ilaçlar, antihipertansif ilaçlar, antifungal ilaçlar, antiepileptik ilaçlar ve anestezik ilaçların sirkadiyen ritim ile ilişkisine değinilmiştir.