Toprakta Ağır Metal Kirliliğinin İnsan Sağlığına Etkileri ve Çözüm Önerileri
Abstract views: 64 / PDF downloads: 28Keywords:
Toprak kirliliği, Ağır metal, İnsan sağlığıAbstract
Toprak, doğada kirleticiler için filtre görevi yapan ve bitkilerin yetiştiği önemli bir ortamdır. Doğada bulunan üç ana ekosistem (su, hava ve toprak) arasında madde ve enerji alışverişi olduğu için, bir ekosistemdeki kirletici diğerine geçebilmektedir. Toprak kirliliği içerisinde yer alan ağır metal kirliliği, ağır metallerin bitkiler aracılığı ile insanlara ulaşarak hastalıklara neden olduğu için, ayrı bir öneme sahiptir. Ağır metallerin toprak içindeki belli konsantrasyondan fazlası toprakta ağır metal kirliliği oluşturmaktadır. Bunların yüksek dozları insanın genetik bağışıklık, yaş, beslenme ve genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişik hastalıklara ve özellikle de kansere neden olabilmektedir. Bu çalışmada Pb, Hg, Ni, Al, Cd, Cr, Cu, Zn gibi ağır metallerin insan sağlığı açısından önemi, yapılan araştırma sonuçları ile irdelenerek, topraktaki ağır metal kirliliğinin insan sağlığına olası olumsuz etkilerine dikkat çekilmesi ve konu ile ilgili olarak yapılması gerekenler açıklanmıştır.
References
Agget, RJ., Devis, NT., 1983. Some Nutrutional Aspect of Trace Metals. J. Inherent Metabolic Dis. 6: 22-30.
Aktaş, M., 1994. Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği. A.Ü.Zir.Fak.,Yayınları:1322, Ankara
Anderson, R.A., 1987. Chromium. In Mertz,W (Ed.). Trace Elements in Human and Animal Nutrition. 5th.ed. Vol.1. Academic press, Orlando, Fla.
Bakar, C., Baba, A., 2009. Metaller ve İnsan Sağlığı: Yirminci Yüzyıldan Bugüne ve Geleceğe Miras Kalan Çevre Sağlığı Sorunu, 1. Tıbbi Jeoloji Çalıştayı, 30 Ekim–1 Kasım, Ürgüp Bld., Kültür Merkezi, Ürgüp/ NEVŞEHİR
Brohi, AR., Aydeniz, A., Karaman, MR. 1995. Toprak Verimliliği. G.O.P.Üniv.,Zir.Fak.Yay:5 Kitaplar Serisi: 5, Tokat
Chen, H., Teng, Y., Lu, S., Wang, Y., Wang, J., 2015. Contamination Features and Health Risk of Soil Heavy Metals in China Science of the Total Environment 512–513,143–153
Cupit, M., Larsson, O., de Meeus, C., Eduljee, GH., Hutton, M. 2002. Assessment and Management of Risks Arising From Exposure to Cadmium in Fertilisers – II. The Science of the Total Environment, 291, 189-206.
Çelebi, H., Kara, EE., 2007. Niğde ili Bor ilçesi Tabakhanelerinden Çıkan Atıksuların Tarım Topraklarının Kirliliğine Olan Etkisinin Araştırılması. Uluslararası Küresel İklim Değişikliği ve Çevresel Etkileri Kongresi. 18-20 Ekim 2007. Konya-TÜRKİYE
Çepel, N., 1997. Toprak Kirliliği, Erozyon ve Çevreye Verdiği Zararlar. TEMA (Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı) Yayınları No: 14, İstanbul.
Çobanoğlu, Z., Güler, Ç., 1997. “Toprak Kirliliği”, Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi, 40, 1.Basım. T.C.Sağlık Bakanlığı, Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
Demir, G., Özcan, HK., Özdemir, H., Pektaş, AO., Oruc, I., Büyükyıldız, M., 2016. Heavy Metal Concentrations of Selected Public Parks of İstanbul City. 2nd International Conference on Chemical Materials and Process (ICCMP 2016).May 11-13 Copenhagen, DENMARK Book Series:
Golden, MH., 1982. Trace Elements in Human Nutrition. Hum.Nutr. Clin.Nutr. 36(3): 185-189.
Göçmez, S., 2006. Menemen Ovası Topraklarında İz Su Kentsel Arıtma Çamuru Uygulamalarının Mikrobiyal Aktivite ve Biyomas ile Bazı Fiziksel ve Kimyasal Toprak Özellikleri Üzerine Etkisi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Anabilim Dalı, Doktora Tezi (Yayımlanmamış)., Bornova, İZMİR
Gökerik, M., 2012. Endokrin Bozucu Kimyasallar ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Erciyes Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Eczacılık Temel Bilimleri Anabilim Dalı Bitirme Ödevi Mayıs–2012, Kayseri.
Haktanır, K., Arcak, S., Erpul, G., Tan, A., 1995. Yol Kenarlarındaki Topraklarda Trafikten Kaynaklanan Ağır Metal Birikimi. Tr., J., of Engineering and Environmental Sciences. 19, 423-431.
Kabala, C., Singh, BR., 2001. Fractionation and Mobility of Copper, Lead, and Zinc in Soil Profiles in the Vicinity of a Copper Smelter. Journal of Environmental Quality, 30, 485-492.
Kahvecioğlu, Ö., Kartal, G., Güven, A., Timur, S., 2004. Metallerin Çevresel Etkileri-I, İTÜ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü, İstanbul.
Kantarcı, MD., 1992. Zararlı Maddelerin Orman Topraklarına Etkileri. Katı Atık ve Çevre. 8, 14-27.
Kara, E., 1999. İnsan Sağlığı ve İş Güvenliği Açısından Kurşun Metalinin Çalışanlara ve Çevreye Etkileri. (Adana il’inde egzoz gazındaki kurşun etkisinde kalan trafik polisleri ile ilgili inceleme). T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yakın ve Orta Doğu Çalışma Eğitim Merkezi (YODÇEM). Yayın No:18.ISBN 975-455-061-1, Ankara.
Kara, EE., Pırlak, U., Özdilek, HG., 2004. Evaluation of Heavy Metals’(Cd, Cu, Ni, Pb and Zn) Distribution in Sowing Regions of Potatofields in the Province of Niğde, Turkey. Water, Air and Soil Pollution. 153: 173-186
Kent, C., 1998. Basics of Toxicology. New York, NY:John Wiley & Sons, Inc.
Kocaer, FO., Başkaya, SH., 2003. Metallerle Kirlenmiş Toprakların Temizlenmesinde Uygulanan Teknolojiler. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi,8(1):121-131.
Koch, D., Grupe, M., 1993. Mobility of Heavy Metals of Geogenic/Antropogenic Origin. Mitteilungen-derDeutschen-Bodenkundlichen-Gesellschaft. No:72, 1, 385-388.
Latif, MT., Yong, SM., Saad, A., Mohamad, N., Baharudin, NH., Mokhtar, BB., Tahir, NM., 2013. Composition of Heavy Metals in Indoor Dust and Their Possible Exposure: A Case Study of Preschool Children in Malaysia. Air Qual Atmos Health. 7:181-193.
Liao, JB., Wen, ZW., Ru, X., Chen, JD., Wu, HZ., Wei, CH., 2016. Distribution and Igration Heavy Metals in Soil and Crops Affected by Acid Mine Drainage: Public Health Implications in Guangdong Province, Chine. Ecotoxicology and Environmental Safety. Vol:124 P:460-469.
McGowen, SL., Basta, NT., Brown, GO., 2001. Use of Diammonium Phosphate to Reduce Heavy Metal Solubility and Transport in Smelter Contaminated Soil, Journal of Environmental Quality, 30, 493-500.
Mcgrath, SP., Chaudri, AM., Gıller, KE., 1994. Long-Term Effects of Land Application of Sewage Sludge Soils Microorganisms and Plants, In 15th Woorld Congress of Soil Science, Acapulco/Mexico.
Melo, LCA., Alleoni, LRF., Swartjes, FA., 2011. Derivation of Critical Soil Cadmium Concentrations for the State of Sao Paulo, Brazil, Based on Human Health Risks. Human and Ecological Risk Assesment. Vol:17, Iss:5 P:1124-1141.
Mkhabela, MS., Warman, PR., 2005. The Influence of Municipal Solid Waste Compost on Yield, Soil Phosphorus Availability and Uptake by Two Vegetable Crops Grown in a Pugwash Sandy Loam Soil in Nova Scotia. Agriculture, Ecosystems and Environment, 106, 57-67.
Muslu, Y., 1985. Su Temini ve Çevre Sağlığı. İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Çevre Müh. Böl. İTÜ Matbaası. Cilt III; İstanbul.
Neisi, A., Goudarzi, G., Babael, AA., Vosoughi, M., Hashemzadeh, H., Naimabadi, A., Mohammadi, MJ., Hashemzadeh, BÇ., 2016. Study of Heavy Metal Levels in Indoor Dust and Their Health Risk Assesment in Children of Ahvaz City İran. Toxin Reviews. Vol:35 Iss:1-2 P:16-23.
Özbek, H., Kaya, Z., Gök, M., Kaptan, H., 1993. Scheffer/Schachtschabel Toprak Bilimi (12.Baskı) Çeviri. P.Schachtschabel., H.P. Blume., G.Bbümmer., K.H. Hartge., U.Schwertmann. Ç.Ü.Ziraat Fak.Genel Yayın No:73, Ders Kitapları Yayın No:16, ADANA.
Praveena, SM., Abdul Mutalib, NS., Aris, AZ., 2015. Determination of Heavy Metals in Door Dust from Primary School (Sri Serdang, Malaysia): Estimation of Health Risks. Environmental Forensics 16: 257-263.
Sezgin, N., Ozcan, HK., Demir, G., Nemlioglu, S., Bayat, C., 2003. Determination of Heavy Metal Concentrations in Street Dusts in Istanbul E-5 Highway. Environment International Vol:29, 979– 985.
Tok, HH., 1997. Çevre Kirliliği, Trakya Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Yayınları, Syf.266. Tekirdağ.
Tokalıoğlu, Ş., Kartal, Ş., 2006. Multivariate Analysis of the Data and Speciation of Heavy Metals in Street Dust Samples from the Organized Industrial District in Kayseri (Turkey). Atmospheric Environment, Vol: 40 2797–2805
Topbaş, M., Brohi, AR., Karaman, MR., 1998 . Çevre Kirliliği. T.C. Çevre Bakanlığı Yayınları Syf.13-37-83, Ankara.
U.S. Department of Health and Human Services. 1991. Toxicological Profile for Lead. Agency for Toxic Substances. 1-303. 1991.
Vural H. 1993. Ağır Metal İyonlarının Gıdalarda Oluşturduğu Kirlilikler. Çevre Dergisi 1993; 8: 3-8.
Wan, D., Han, Z., Liu, D., Yang, J., 2016. Risk Assesments of Heavy Metals in House Dust from a Typical Industrial Area in Central China. Human and Ecological Risk Assesment. Vol:22, No:2 489-501.
Wang, Y., Liu, Y., Zhu, Y., 2012. Health Risk Assessment of Heavy Metals in Soils and Vegetables from Wastewater Irrigated Area, Beijing-Tianjin City Cluster, China Journal of Environmental Sciences. 24(4), 690–698.
WHO/IPCS., 1992. Enviromental Health Criteria Document 134. Cadmium, WHO. Genova
WHO/IPCS., 1993. Principles for Evaluating Chemical Effects on the Aged Population, Enviromental Health Criteria Document 144. IPCS, WHO, Genova
Wu, S., SiqingPeng, S., Zhang, X., Wu, D., Luo, W., Zhang, T., Zhou, S., Yang, G., Wan, H., Wu, L., 2015. Levels and Health Risk Assessments of Heavy Metals in Urban Soils in Dongguan, China Journal of Geochemical Exploration, 148, 71–78
Zhao, Q., Wang, Y., Cao, Y., Chen, A., Ren, M., Ge, Y., Yu, Z., Wan, S., Hu, A., Bo, Q., Ruan, L., Chen, H., Qin, S., Chen, W., Hu, C., Tao, F., Xu, D., Xue, J., Wen, L., Li, L., 2014. Potential Health Risks of Heavy Metals in Cultivated Topsoil and Grain, Including Correlationswith Human Primary liver, Lung and Gastric Cancer, in Anhui Province, Eastern China. Science of the Total Environment 470–471, 340–347.
Zheng, XY., Pang, LH., Wu, JL., Pei, LJ., Tan, LF., Yang, C., Song, XM., 2012. Contents of Heavy Metals in Arable Soils and Birth Defect Risks in Shanxi, China: A Small Area Level Geographic Study. Population and Environment. Vol:33 Iss:2-3 P 259-268.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2018 Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
