SUCUL EKOSiSTEMDE MiKRO VE NANOPLASTiKLER / MICRO AND NANOPLASTICS IN AQUATIC ECOSYSTEM

Abstract

ÖZET

Plastik üretimindeki hızlı ve istikrarlı artış dünya genelinde plastik kirliliğinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yapılan çalışmalarda büyük boyutlu plastiklerin organizmalar üzerindeki fizyolojik etki mekanizmaları araştırılırken, mikro/nano boyutlu plastiklerin sucul organizmalar üzerindeki toksik etki mekanizmaları hala tam olarak aydınlatılamamıştır. Mikro/nano plastiklerin sucul organizmaların bağırsaklarından dolaşım sistemine girme eğilimi gösterdiği, kan-beyin bariyerine nüfuz ettiği ve davranış bozukluklarını tetiklediği bildirilmektedir. Bu bulgular daha geniş perspektifte değerlendirildiğinde mikro/nano plastik kontamine deniz ürünlerinin besin zinciri aracılığıyla insanlarda da mikro/nano plastik alım/birikimine neden olabileceği ve davranış bozukluklarına neden olacağı düşünülmektedir. Bu nedenle bu derlemede mikro ve nanoplastiklerin organizmalar üzerindeki etki mekanizmaları incelenecektir.

ABSTRACT

The rapid and steady increases in production of plastics have led to plastic pollution in the world. Previous studies have investigated that the physiological effects of large-sized plastics on organisms whereas the toxic effects of micro/nanoplastics on organisms is not fully understand. Also, studies reported that micro/nanoplastics have the propensity to translocate from the gut to the circulatory system, penetrate the blood to brain barrier and cause behavioral disorders. In a broader perspective, the consumption of micro/nanoplastic contaminated seafood through a food chain may cause to the intake/accumulation of micro/nanoplastics in human and induce behavioral disorders. Therefore, the action mechanism of micro/nanoplastics on organisms will be evaluated with this review.